Zaloguj
Aktualnie bodaj „najmocniej” obecne w Polsce są rozwiązania sieciowe zgodne ze standardami Sigfox, LoraWAN, ZigBee oraz Bluetooth. O ile dwa ostatnie standardy komunikacyjne są dosyć dobrze znane zwłaszcza z wcześniejszych rozwiązań (ZigBee 2.0, Bleuetooth Classic oraz BLE), o tyle moduły transmisyjne dopasowane do sieci Sigfox i LoRa są nowością na rynku. Przypomnijmy w kilku słowach, na czym polega transmisja danych z zastosowaniem obu tych standardów.
Nazwa standardu Sigfox wywodzi się od nazwy francuskiej firmy – twórcy, pomysłodawcy i operatora sieci. Standard opracowano z myślą o urządzeniach transmitujących niewielkie pakiety danych. Struktura sieci jest zbliżona do sieci telefonii komórkowej. Urządzenia komunikują się z użyciem transmisji UNB (Ultra Narrow Band) w nielicencjonowanym paśmie 868 MHz. Intencją twórców było uzyskanie jak największego zasięgu bez konieczności stosowania urządzeń pośredniczących. Komunikaty przesyłane przez urządzenia Sigfox w idealnych warunkach mogą przebyć drogę do 1000 kilometrów. Każda stacja bazowa może obsłużyć do 1 000 000. Podstawową różnicą pomiędzy Sigfox a rozwiązaniami oferowanymi przez operatorów telekomunikacyjnych jest to, że ta sieć opracowano z myślą o małych pakietach danych, dlatego stacje bazowe Sigfox mogą obsłużyć komunikaty o długości 12 bajtów, nie więcej niż 140 komunikatów dziennie przesyłanych przez pojedyncze urządzenie.
Ekspansja sieci Sigfox rozpoczęła się od Francji. Aktualnie firma ma tam 1200 stacji bazowych obejmujących swoim zasięgiem teren całego kraju. Do nich dołączyło 1300 stacji bazowych w Hiszpanii. Aktualnie sieć obejmuje pokryciem niemal całą Europę Zachodnią, a prace są prowadzone również w Warszawie i w Moskwie (https://www.sigfox.com/en/coverage). Firma rozpoczęła również inwestycje w Stanach Zjednoczonych (w paśmie 900 MHz) i planuje tam budowę w 2016 r. 1600 stacji bazowych.
Inżynierowie z firmy Sigfox dobrze zdają sobie sprawę z faktu, że oferowanie samego standardu transmisji bez wsparcia projektantów jest droga donikąd. Dlatego uruchomiono specjalną stronę internetową Sigfox Developer Portal dostępną pod adresem http://makers.sigfox.com/, na której można znaleźć wiele cennych wskazówek dotyczących samego standardu, jak również ogromny wybór gotowych rozwiązań, platform developerskich i innych narzędzi. Niektóre są dostępne w ramach portalu, inne na linkowanych stronach internetowych np. Sigfox Partner Network https://goo.gl/k3cMs6. Strona jest obowiązkową lektura dla każdego, kto myśli o zaprzęgnięciu Sigfoxa do pracy.
Architektura sieci, jak wspomniano wcześniej, ma strukturę gwiazdy. Komunikacja ze stacją bazową może odbywać się bezpośrednio lub za pośrednictwem innych modułów, ponieważ są one wyposażone nową funkcję inteligentnego repeatera. Moduł zapewnia ochronę transmisji za pomocą szyfrowania AES128. Może być wybudzany cyklicznie „nasłuchując” transmisji radiowej. Obsługuje funkcjonalność aktualizacji firmware za pomocą łącza radiowego – Download Over The Air (DOTA).
Moduły do sieci LoRaWAN
Standard LoRaWAN jest specyfikacją energooszczędnej sieci o dużym zasięgu, w której będą pracowały urządzenia zasilanie bateryjnie. Architektura bazuje na topologii gwiazdy, w której bramki są transparentnymi pomostami zapewniającymi transmisję pomiędzy urządzeniami brzegowymi, a serwerem centralnym. Bramki są dołączone do serwera za pomocą standardowych połączeń IP, natomiast urządzenia brzegowe wykorzystują do łączenia się z jedną lub wieloma bramkami technikę rozproszonego widma, ze zróżnicowaną prędkością transmisji. Komunikacja z punktami brzegowymi może być dwukierunkowa, co umożliwia nie tylko odbierania komunikatów, ale również kontrolowanie przesyłających je urządzeń lub aktualizowanie ich oprogramowania. Prędkość transmisji jest zmieniana zależnie od długości komunikatu i mieści się w zakresie 0,3…50 kb/s.
Sieć LoRa jest zabezpieczona przed nieautoryzowanym dostępem przez unikatowy klucz dostępu (EUI64), unikatowy klucz aplikacji (EUI64), specyficzny kod urządzenia (EUI128) identyfikujący jego rodzaj.
LoRa Alliance ze względu na przyjęty model biznesowy ma sporą „siłę przebicia”. Oferowanych jest coraz modułów zgodnych z tym standardem, aczkolwiek prawo do produkcji układów scalonych transceiverów jest ograniczone. Moduły bezprzewodowe LoRaWAN są oferowane przez: LairdTech (moduły z rodziny RM1XX), Microchip (RN2483, RN2903), STMicroelectronics (moduł I-NUCLEO-SX1272D), natomiast układy scalone transceiverów jedynie przez firmę Semtech (SX1272, SX1276, SX1301) – napiszę o tym więcej w dalszej części artykułu. Niektórzy producenci, jak na przykład Texas Instruments, deklarują możliwość obsługi transmisji LoRa, ale póki co mają związane ręce. Pewne „jaskółki” doniosły jednak do redakcji, że w najbliższym czasie jest planowana mocna ofensywa rozwiązań LoRa w Europie, w tym i w Polsce, mająca za zadanie rozpowszechnienie standardu.
Model biznesowy przyjęty przez firmę Sigfox zakłada, że przedsiębiorstwo będzie operatorem sieci i jej serwerów. Z drugiej strony, to jest od strony urządzenia końcowego, firma daje zupełną dowolność producentom urządzeń oraz układów scalonych transceiverów. Do zastosowania w sieci Sigfox nadają się układy scalone oferowane przez wielu producentów, takich jak: STMicroelectronics, Atmel (aktualnie Microchip), Texas Instruments. Przyjęta strategia ma spowodować, że ceny urządzeń współpracujących z siecią będą niewysokie, co przyciągnie użytkowników.
Jak wspomniano, urządzenia końcowe w sieciach Sigfox używają niedrogich, wytwarzanych masowo układów radiowych, co jest korzystne dla producentów modułów, którzy w ten sposób mogą po prostu zarobić na sprzedaży. Sama firma Sigfox zarabia jako operator sieci i serwerów pobierając niewielką opłatę abonamentową od użytkowników sieci, co jednak przemnożone przez liczbę urządzeń ma dać odpowiedni wynik finansowy. Innymi słowy, Sigfox nie zajmuje się sprzętem sieciowym i nie chce na nim zarabiać skupiając się jedynie na swojej roli jako twórcy standardu i operatora sieci. Na skutek przyjęcia takiego modelu działania, każdy użytkownik chcący użyć sieci Sigfox w swojej aplikacji musi pracować bezpośrednio z firmą Sigfox – nie ma innej opcji, aczkolwiek może użyć dowolnego sprzętu. To i dobrze, i źle.
Odmienną strategię ma LoRa Alliance. Oferuje otwartą specyfikację sieciową – każdy może ją pobrać i przystąpić do stowarzyszenia LoRa Alliance. Każdy producent sprzętu może też produkować moduły lub bramki kompatybilne z siecią LoRa. „Kruczek” polega na tym, że jedyną firmą, która produkuje certyfikowane układy radiowe dla sieci LoRaWAN jest Semtech. Co prawda, firma i stowarzyszenie deklarują, że w przyszłości udostępnią licencję innym producentom, ale… A więc pomimo tego, że ekosystem jest otwarty, to jeden z jego elementów jest niedostępny. W praktyce oznacza to, że standard będzie rozwijał się dosyć wolno, ponieważ jedynie preferowani producenci sprzętu (w tym wypadku i póki co – jedynie Semtech) i jedno stowarzyszenie będą pracowały nad jego rozwojem.
Wydaje się, że z punktu widzenia konstruktora sprzętu LoRaWAN jest nieco lepszym wyborem dla urządzeń wymagających rzeczywistej komunikacji dwukierunkowej, ponieważ zapewnia połączenie symetryczne. Dlatego też, jeśli jest potrzebny interfejs kontrolny dla np. monitorowania sieci elektrycznej, to LoRaWAN będzie lepszym wyborem. Z kolei, standard Sigfox nie zapewnia linku symetrycznego, ale umożliwia osiągniecie większej gęstości sieci, dlatego znakomicie nadaje się do zastosowania w aplikacjach, które przesyłają niewielką ilość danych z bardzo dużej liczby sensorów, jak na systemy służące do monitorowania obszaru lub gromadzące dane z inteligentnego budynku.
Jednak nawet najlepsza sieć nie zadziała bez infrastruktury, a z ta w Polsce nadal jest kiepsko. Dlatego też niezależnie od rodzaju aplikacji, od tego czy chcemy użyć technologii IoT do monitorowania przesyłek, zarządzania siecią energetyczną lub sprawdzania, gdzie przebywa nasz pies zawsze upewnijmy się, że na danym obszarze standard, z którego chcemy korzystać jest w ogóle dostępny. Natomiast, jeśli planujemy zbudowanie własnej sieci, to póki co LoRaWAN jest jedyną dostępną opcją.
Na koniec
W artykule nie wspomniałem o planach operatorów sieci telefonii komórkowej, którzy na pewno nie odpuszczą tak smakowitego „kęsa” tym bardziej, że już mają gotową infrastrukturę pokrywającą zasięgiem ogromny obszar. Jednak, jak napisałem w poprzednim artykule, póki co standard LTE bardziej jest przystosowany raczej do obsługi połączenia z Internetem, do przesyłania dużych ilości danych, niż do przesyłania niewielkich, powodujących spory ruch, pakietów danych wymaganych przez aplikacje IoT. Przypomnijmy też, że to dopiero początkowa faza upowszechniania się technologii IoT, więc szansę na zastosowanie i upowszechnienie mają też inne standardy, np. Simplicity oferowany przez Texas Instruments lub MiWi promowany przez Microchipa.
Jacek Bogusz, EP
Bibliografia:
[1] https://www.sigfox.com/
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Sigfox
[3] https://www.lora-alliance.org/What-Is-LoRa/Technology
[4] https://www.lora-alliance.org/portals/0/documents/whitepapers/LoRaWAN101.pdf
[5] http://www.microchip.com/design-centers/wireless-connectivity/embedded-wireless/lora-technology
[6] http://www.lairdtech.com/products/rm1xx-lora-modules
[7] http://www.st.com/content/st_com/en/products/wireless-connectivity/lorawan/p-nucleo-lrwan1.html
[8] http://www.semtech.com/wireless-rf/lora.html
[9] http://www.link-labs.com/sigfox-vs-lora/
