Sterownik czterech wentylatorów

Układ przeznaczony do sterowania czterema wentylatorami komputerowymi, zbudowany jest z czterech identycznych bloków (rys. 1). Zasada działania zostanie omówiona na przykładzie tylko pierwszego bloku. W układzie zastosowano wzmacniacz operacyjny pracujący jako komparator napięcia. Porównuje on napięcie z dzielnika, którego elementem jest termistor RT1, z napięciem regulowanym za pomocą potencjometru montażowego PR1. Jeżeli oporność termistora RT1 zmniejszy się, powodując powstanie na wejściu 2 napięcia mniejszego od ustawionego na wejściu 3, to na wyjściu wzmacniacza pojawi się „stan wysoki”. Tranzystor T1 zacznie przewodzić, włączając wentylator. Rezystor R1 wprowadza do układu niewielką histerezę, zabezpieczając go przed ewentualnym wzbudzeniem. Układ pracuje na zasadzie włącz/wyłącz, czyli włącza się w momencie, gdy element chłodzony uzyska temperaturę powodująca załączenie wentylatora. Po ochłodzeniu wentylator się wyłącza.

Rys. 1. Schemat sterownika czterech wentylatorów

Na rys. 2 przedstawiono rozmieszczenie elementów na jednostronnej płytce drukowanej. Montaż układu zaczynamy od najmniejszych elementów, a kończymy na najwyższych.

Rys. 2. Schemat montażowy

Po zmontowaniu układu należy ustawić za pomocą potencjometrów montażowych temperaturę załączenia wentylatorów. Najlepiej to zrobić przez podgrzanie w pierwszym etapie regulacji termistora do danej temperatury, następnie za pomocą potencjometru szukamy punktu załączenia wentylatora. Zaleca się przykleić termistor do badanego układu za pomocą pasty termoprzewodzącej. Chcąc zastosować mocniejszy wentylator, trzeba użyć tranzystorów sterujących o większej mocy, np. BD139. W zastosowanym w układzie tranzystory mają prąd maksymalny 100 mA. Zasilanie układu to 12 V.

Piotr Witczak